Yağlama yüzyıllar boyunca uygulanmıştır. İlkel yağlayıcılar serbest hareketi geliştirmek ve aşınmayı düşürmek için su ve hayvansal yağları içerirdi. İki tekerlekli arabaların (Chariot) tekerlekleri eritilmiş hayvansal yağlar ile yağlanırdı. Modern yağlar daha karmaşık bir yapıya sahiptir fakat benzer ilkeler söz konusudur.
TEMEL YAĞLAYICI TÜRLERİ
• YAĞLAR
• GRESLER
• KATI YAĞLAYICILAR
• KURU FİLM KAPLAMALAR
• DİĞER SIVILAR
YAĞLAR
• YAĞLAMA YAĞLARI baz yağlar ve katkı maddelerinin karışımından yapılır
• BAZ YAĞLAR bir çok farklı türde olabilir
• KATKI MADDELERİ baz yağın performansını arttırmak için ilave edilir
BAZ YAĞ TÜRLERİ
• YAĞLAMA YAĞLARI baz yağlar ve katkı maddelerinin karışımından yapılır
• BAZ YAĞLAR birçok farklı türde olabilir
• KATKI MADDELERİ baz yağın performansını arttırmak için ilave edilir
KATIK TÜRLERİ
VİSKOZİTE İNDEKS (VI) GELİŞTİRİCİLER
KOROZYON İNHİBİTÖRLERİ
AŞINMA ÖNŞEYİCİLER
ANTİOKSİDANLAR
AŞIRI BASINÇ (EP) KATIKLARI
DETERJANLAR
KÖPÜK KESİCİLER
BİTKİSEL YAĞLAR
• UCUZ
• BİYO PARÇALANABİLİR
• DOĞAL DEĞİŞKEN KALİTE
• SINIRLI
• AŞIRI SICAKLAR İÇİN UYGUN DEĞİL
• KİMYASAL OLARAK KARARSIZ
MİNERAL YAĞLAR
• UCUZ
• KİMYASAL OLARAK ORTA DERECE KARARLI
• ÇOK ÇEŞİTLİ SINIFLARI MEVCUT
• DOĞAL DEĞİŞKEN KALİTE
• AŞIRI SICAKLAR İÇİN UYGUN DEĞİL
• BİYO PARÇALANABİLİR DEĞİL
SENTETİK HİDROKARBONLAR
• SAF MOLEKÜLLER
• YÜKSEK KİMYASAL KARARLILIK
• KISMEN PAHALI
• BİYO PARÇALANABİLİR OLABİLİR
SENTETİK HİDROKARBON TÜRLERİ
• POLİ ALFA OLEFİNLER (PAO)
– Yüksek sıcaklık dayanımı, az laklı, aynı katıklar.
• POLİ ALKİLEN GLİKOLLER (PAG)
– Yağda çözünebilir, suda çözünebilir ya da her ikisinde de çözünmeyebilir. Çok düşük laklı, yüksek sıcaklık dayanımı. PAG katıkları genellikle daha az etkilidir.
ESTERLER
– DİESTERLER. Poli alkilen glikollere göre daha iyi sıcaklık dayanımı. Daha pahalı.
– TRIESTERLER. Diesterlere göre daha iyi sıcaklık dayanımı. Daha pahalı.
– POLİOL ESTERLER. Sıcaklık dayanımı en iyi olan esterler. Önceki sentetik yağların aksine bunlar biyo parçalanabilirdir. Fakat daha pahalıdırlar.
HİDROKARBON OLMAYAN YAĞLAR
SİLİKONLAR
Geniş sıcaklık aralığı, yüksek fiyat
FLORLU SİLİKONLAR
Geniş sıcaklık aralığı, daha yüksek fiyat
FLOROKARBONLAR
Geniş sıcaklık aralığı, en yüksek fiyat
GRESLER
Gresler kıvamlaştırılmış yağlardır.
Formüle edilmiş greslerin içeriği:
– BAZ YAĞ
– KATIKLAR
– KIVAM VERİCİLER
BAZ YAĞ:
Önceden belirtilen malzemelerden herhangi biri olabilir:-
– BİTKİSEL YAĞLAR
– MİNERAL YAĞLAR
– SENTETİKLER
KATIKLAR
• VİSKOZİTE İNDEKS (VI) GELİŞTİRİCİLER
• KOROZYON İNHİBİTÖRLERİ
• AŞINMA ÖNŞEYİCİLER
• ANTİOKSİDANLAR
• AŞIRI BASINÇ (EP) KATIKLARI
• DETERJANLAR
• KÖPÜK KESİCİLER
KIVAM VERİCİLER
• METAL SABUNLARI
• METAL KOMPLEKSLER
• KİL
• POLİÜRE
• SİLİS
• KATI YAĞLAYICILAR
METAL SABUNLAR VE KOMPLEKSLER
En yaygın greslerdir. Hiç bir katı madde içermez ve genel amaçlı uygulamalar için uygundur.
• SABUNLAR basit ucuz formüllerdir. Erime noktası bakımından sınırlıdır.
• KOMPLEKSLER yüksek sıcalıklara, suya ve buhara karşı daha dirençlidir.
• Özellikleri metale bağlıdır.
KİL VE SİLİS
• Bu iki madde de emicidir ve yağı emerler. Yüksek hızlar için uygun olmayan erimeyen greslerin yapımında kullanılırlar.
• KİL gresleri daha fazla kıvamlaştırıcı gerektirir, dolayısıyla daha fazla kalıntı.
• SİLİS aşındırıcıdır ve yağı daha fazla sızdırır.
KATILAR VE POLİÜRE
• KATI YAĞLAYICILAR İLE KIVAMLAŞTIRILMIŞ GRESLER
– Katı yağlayıcıların yüksek konsantrasyonları (Grafit, Molibden disülfür, PTFE). Macun gibi; özellikleri katılara benzer. Yüksek hızlar için uygun değil. Serbestçe akar.
• POLİÜRE İLE KIVAMLAŞTIRILMIŞ GRESLER
– Külsüz, erimeyen, yüksek hızlar için uygun ve su yıkama dirençli greslerdir. Pahalı, sınırlı katıklar.
KATI YAĞLAYICI TÜRLERİ
• GRAFİT
• MOLİBDEN DİSÜLFÜR
• PTFE
• MİNERALLER
• YUMUŞAK METALLER
GRAFİT & MOS2
• Kristal malzemeler. Kristaller birbirleri üzerinde kolayca kayan katmanlardan düzenlenmiştir.
• GRAFİT :600°C’ye kadar
• MoS2 :450°C ’ye kadar
• İkisi de çok düşük sıcaklıklarda çalışır. Grafit vakumda çalışmaz.
TEMEL YAĞLAMA TEORİSİ
• Görünüşte pürüzsüz yüzeyler bile mikroskobik ölçekte oldukça pürüzlüdür. Bu pürüzlü yüzeyler birbirleri boyunca hareket ettiği zaman sürtünme ve aşınma meydana gelir.
SÜRTÜNME REJİMLERİ
• HİDRODİNAMİK
– ‘Suda kayma’
• SINIR
– ‘Son anda olan’
• KARIŞIK
– EHD (en düşük sürtünme)